"Если у нас Ахли Сунна?(продолжение)" (Статья Ш.Шарафа, журнал “Дин уа адаб”, 1916 год, 3й номер)

21 Октября 2012

Начало: Статья Ш.Шарафа, журнал «Дин уа адаб», 1916 год, 1й номер .


Если у нас Ахли Сунна?(продолжение)

В прошлом первом номере журнала мы перечислили несколько видов сунн в области поклонения, которые не используются нами.

Первым делом написали, что во время посланника Аллаха и его сподвижников не практиковалось словесное намерение перед намазом, а было лишь намерение сердцем. Необязательно говорить намерение языком, когда встаешь на намаз, сообщать об опоздании прочтении намаза или о том, что он является долгом. Намереваться само, значит, размышлять душой, размышлять душой о каком-нибудь деле. Когда входим в намаз, думая о том, что мы предстаем перед Аллахом и размышляя о предстоящем намазе, вхождение заканчивается произношением от всей души слов «Аллаху акбар». И не нужно во время вхождения в намаз говорить какие-то другие слова помимо слов «Аллаху акбар». Во всем важно уделять внимание намерению сердцем. Обучение во многих местах имамами и муадзин (призывающий на пятикратную молитву намаз) во время праздничных намазов и намазов дженаза намерению, старания простого народа повторять за имамом и муадзином, думая, что это правильное намерение, все это не нужно, ученые хадисов и сунны открыто пишут о безосновательности этого. Как и в предыдущих, в этих намазах вхождение заканчивается искренним произношением слов «Аллаху акбар» с осознанием того, какой намаз ты читаешь перед Аллахом. Если бы имамы и мудзины видели бы обязательным обучение нияту, то было бы правильнее и ближе к сунне призывать повторять: «О, народ! Входите в намаз, искренне говоря „Аллаху акбар“, думая, что совершаете перед Аллахом такой-то намаз».

Теперь напишем о других суннах, по которым не действуют:
Посланник Аллаха(да благословит его Аллах и да приветствует), когда входил в намаз, иногда поднимал руки до плеч, иногда поднимал до ушей. Эти оба вида достоверны и соответствуют сунне.

Класть правую руку на левую после такбира тахрима и ставить потом руки в область груди или ниже пупка — оба соответствуют сунне.

Обычно, когда начинают читать суру после окончания суры Фатиха, не говорят «Бисмилля». Достаточно ученых, которые считают ее чтение соответствующим сунне. Из ханафитов «Бисмилля» видит обязательным имам Мухаммад (да смилуется над ним Аллах). Надо бы хотя бы иногда перед сурой читать «Бисмилля». Хазрат Гали аль-Кари пишет о предпочтительности это в шархе Мухтасара.

«Бисмилля» до Фатихи посланник Аллаха(да благословит его Аллах и да приветствует) чаще произносил про себя и иногда произносил вслух. Так же достоверно периодическое чтение вслух слова «Амин» в конце суры Фатихи, особенно в намазах, которые читаются вслух. Об этом сообщают ученые-хадисоведы. Люди, обращающие внимание на сунну, должны хотя бы иногда совершать эти сунны.

В кыраате намаза минимум должен читаться один длинный аят или три коротких. Об этом написано в каждой книге по фикху. А у нас в намазе читаются лишь некоторые суры их Хафтияка. Другие места Корана и другие суры не читаются. Все остальное оставили в стороне, как будто кроме коротких сур в намазе нельзя читать другие суры. Было бы хорошо, если бы люди понимающие этот вопрос, кроме коротких сур, читали другие аяты и суры, которые знают, и действовали по сунне.
У нас, если посмотреть на большинство людей, читая намаз за имамом или в одиночку, только на утреннем намазе читают суру по длиннее, а в других намазах читают только короткие суры. На ахшаме читают совсем короткие. Это не до конца соответствует сунне. Посланник Аллаха(да благословит его Аллах и да приветствует) любил длинный кыям и Коран. Передаются о том, что Посланник Аллаха читал во время намаза зухр суры Саджда, аль-Агля, аль-Ляйль, аль-Бурудж, ат-Тарик. Из книг хадисов передается, что в намазе ахшам, во время которого у нас читаются самые короткие суры, однажды посланник Аллаха(да благословит его Аллах и да приветствует) прочитал суру Аграф, разделив ее пополам, в другой раз читал суру Тур, в третий-четвертый раз читал суры Мурсалят, ас-Саффат, Духан и аль-Агля. Об этом написано в книгах Сихах уа саннан. Люди, любящие и уважающие сунну Посланника Аллаха, хотя бы иногда должны действовать по этой сунне, дорожа тем, что осталось от него, должны думая, что в таком-то намазе посланник Аллаха читал такую-то суру, и я должен, действуя через сунну, читать в таком-то намазе такую-то суру. Чтение во время ахшама коротких сур и стремление делать только так противоречит сунне. Ибн Каййим сказал: Читать во время ахшама только короткие суры начал Марван бин аль-Хаким. Читающие во время ахшама только короткие суры следуют за Марваном.

Махание пальцем во время произнесения кялимаи шахада в первом и втором сидениях намаза достоверно пришло от посланника Аллаха(да благословит его Аллах и да приветствует). В этом вопросе нет разногласий в наследии ученых-ханафитов и мухаддисов. Об этом в своих работах написал надежный ученый имам Мухаммад (да смилуется над ним Аллах). Такие ученые-ханафиты, как ибн аль-Хуммам, Гали аль-Кари написали в своих работах, что это достоверно приходит от посланника Аллаха. Но до сих пор можно увидеть достаточно много имамов и мулл, которые ни разу в жизни не применяли это махание. Что уж говорить о простом народе.

Ш.Шараф.
(«Дин уа адаб», 1916 год, 3-й номер.)

---

Безләрдә әһле сөннәт бармы?(дәвам)

Үткән беренче сан мәҗәлләдә(журналда) гыйбадәт бәбендә(юнәлешендә) безләрдәгәмәл ителмәгән сөннәтләрне санарга башлап берни кадәр маддәләр күрсәткән идек.
Беренче буларак намазга керешкәндә телберлә(белән) ният ителмәк расүләллаһ үә әсхаб вакытында булмаган, Алар фәкатькүңелләре берлә(белән) ният итеп намазга керешкәннәр дип язган идек. Монда шулхосуста(очракта) янә берәр сүз язарбыз. Намазга керешкәндә намазга ният итүне,намазның каза яки әда(бурыч түләү) булуны тел берлә(белән) әйтмәк лязим(тиеш)түгел. Ният үзе дә күңел берлә(белән) уйлау, күңел берлә(белән) бер эшкәкасдайту(уйлату, ниятләү) дигән сүздер. Намазга керешкәндә Аллаһ хозурына килүнеүә укылачак намазны уйлап, күңелне сындырып «Аллаһу әкбәр» дип керешү бетәдер.Керешкәндә Аллаһу әкбәрдән башка бер сүзне дә тел берлә(белән) зикер итүнеңлөзүме(кирәк булуы) юк. Һәммәсендә күңел берлә(белән) нияткә генә әһәмиятьбирергә тиеш. Күп җирләрдә имам үә мөәззиннәрнең гает үә җеназа намазларындахалыкка ният өйрәтүләрне, гавам халкының да(гади халкының да) шул сүзләрне чынният дип имам үә мөәззиннәр әйтеп барырга барырга тырышулары һәммәселөзүмсез(тиешсез) нәрсәләрдер, хәдис үә сөннәт галимнәре бу эшләрнең асылыбулмаганын ачык язалар. Үткәдәге кеби(кебек) бу намазларга керешкәндә дә, Аллаһхозурында каю(кайсы) намаз укуны уйлап күңелне сындырып «Аллаһу әкбәр» дипкерешү бетәдер. Имам үә мөәззиннәр дә халыкка ният өйрәтергә лөзүм күрсәләр «Әһҗәмәгать! Аллаһ хозурында фәләнчә намаз укуны уйлап, күңел сындырып „Аллаһуәкбәр“ дип намазга керешегез» дип тәлкыйн(кабатлаттыру) итсәләр дөресрәк һәмсөннәткә якынрак булыр иде.

Инде үткәндә язылганнардан башка бәгъзы(кайбер)гәмәл ителмәгән сөннәтләрне язабыз:
Расүлүллаһ(салләллаһү әләйһи үә сәлләм)намазга керешкәндә кулларын бәгъзы(кайбер) вакытта иң башларына кадәр, бәгъзы(кайбер)вакытларда колакларына кадәр күтәрә иде. Болар һәр икесе сөннәттә сабит(шиксез),һәм сөннәткә муафикътыр(туры килгәндер).

Тәкбир тәхримәдән соңра(соң) уң кулнысул кул өстенә куеп, соңра күкрәк турысына яки кендек астына куймак һәр икесемуафикътыр(туры килгәндер). Сүрә Фатиха тәмамыннан соңра(соң) сүрә укыргакерешкәндә гадәттә «бисмиллә» укымыйлар. Байтак галимнәр галимнәр укуны дамуафикъ(туры килә дип) күрәләр. Хәнәфиләрдән имам Мөхәммәд(рахимуһуллаһ) "бисмиллә«нетиеш күрә. Бәгъзы(кайбер) вакытларда булса да сүрә алдында «бисмиллә» укыргакирәк иде. Гали әл-Кари хәзрәтләре Мухтасар шәрхендә моны тәрҗих итеп(өстенкүреп) яза.

Сүрә Фатихадан мөкаддәм(алдагы) укылаторган "бисмиллә«не расүлүллаһ(салләллаһү әләйһи үә сәлләм) күбрәк вакытындаакырын, бәгъзы(кайбер) вакытларда кычкырып әйтә иде. Шулай ук сүрә Фатихасоңында(ахырында) «Әмин» лафызын(сүзен) бәгъзы(кайбер) вакытларда хосусән(бигрәктә)җәһрия(тавыш белән укыла торган)намазларда кычкырып әйтүе сабит(шиксез). Боларны хәдис галимнәре риваятьитәләр. Безләрдә бу сөннәт илә гәмәл ителми. Сөннәткә әһәмиять бирә торганзатлар бәгъзы(кайбер) вакытларда булса да боларны эшләргә тиеш иде.

Намазда иң азы бер озын яки өч кыскааять кадәр кыраәт укырга тиеш. Бу мәсьәлә һәрбер фикһ китабында язылган.Безләрдә исә намазда фәкать мөфассал(һәфтияк)дан генә бәгъзы(кайбер) сүрәләргенә укыла. Коръәннең башка урыннары үә башка сүрәләре укылмый. Гүя ки шулкыска сүрәләрдән башкалары намаз эчендә бөтенләй укырга ярамаганы кеби(кебек)мәтрүк(ташланган) үә мәһҗүр(читтә калган) булып киткән. Расүлүллаһ(салләллаһүәләйһи үә сәлләм) исә намаз эчендә Коръәннең төрле урынларында булган сүрәләрнеукый, бәгъзы(кайбер) вакытта бер озынрак сүрә башладыкта ике ракәгать булыпукый,бәгъзы(кайбер) вакытта бер озынсүрәнең башыннан башлап берникадәр укып соңра рөкүгъка китә иде. Бездә дә бумәсьәләне аңлаган кешеләр намаз эчендә кыка сүрәләрне генә укымый, үзләре белгәнбашка аятьләрне үә башка сүрәләрне дә укулары, сөннәт илә гәмәл итүләре яхшыгәмәл булыр иде.

Безләрдәкүбрәк кешеләрнең хәленә каралса күренәдер ки кирәк имам булып укытсын, кирәкялгыз укысын иртә намазына гына озынрак сүрәләр кушалар, башка намазларда биккыска сүрәләр кушып кына намаз укыйлар. Ахшамнарда бигрәк кыска укыйлар. Буэшләр сөннәткә муафикъ(туры килеп) булып бетми. Расүлүллаһ(салләллаһү әләйһи үәсәлләм) кыям үә Коръәннең озынрак булуын ярата иде. Расүлүллаһның өйләнамазында сүрә Сәҗдә, Сүрәтүл-Әглә, сүрәтүл-Ләйл, сүрәтул-Буруҗ, сүрәтүт-Тарикъ,кебиләрне(кебекләрне) укуы риваять ителгән.

Безләрдә иң кыска укыла торган ахшамнамазында расүлүллаһ(салләллаһү әләйһи үә сәлләм)нең бер мәртәбә Әграф сүрәсеникегә бүлепукуы, икенче вакытта сүрә Турны укуы, дахи(шулай ук) өченче-дүртенчевакытларда сүрә Мүрсәләт, сүрә ас-Саффәт, сүрә Духан һәм сүрә Әгләне укуы хәдискитапларындариваять ителгән. Болар Сихахүә сәннән китапларында язылган. Расүлүллаһка һәм аның сөннәтләренә мәхәббәт үәихтирам иткән кешеләр моның кеби(кебек) сөннәтләр илә гәмәл итергә, аннанмәнкуль(күчерелгән) һәрнәрсәне бик газиз булып, фәлән сүрәне фәлән намаздарасүлүллаһ укыган, мин дә аның сөннәте илә гәмәл итеп, шул шул намазда улукыган сүрәне укыйм дип уйлап бәгъзы(кайбер) вакытларда булса да укыргатиешледер. Ахшамда һәрвакыт кыска сүрәләр генә укымак үә шуңа гынамөлязәмәт(тырышлык) итмәк сөннәткә хилафтыр(каршыдыр). Ибн әл-Каййим хәзрәтләреәйтә:Ахшамда кыска сүрәләр генә укуныбашлап Мәрван бин әл-Хәким эшләгән иде. Һәрвакыт кыска сүрә генә кушучыларМәрвангә ияреп эш кылалар.

Намазда беренче һәм икенче утырыштакәлимәи шәһәдәт укыганда ишарә(изәү{махание}) итмәк расүлүллаһ(салләллаһүәләйһи үә сәлләм)-нән ачык рәвештә сабит(шиксез) булган. Гүләмәихәнәфиләрнең әсәре(эзе) үә мөхәддисләре арасында бу мәсьәләдә ихтиляф(каршылыкбулу) юк. Моны ышанычлы галимнәребездән булган имам Мөхәммәд(рахимуһуллаһ) үзенеңәсәрләрендә язган. Ибн әл-Һүммам, Гали әл-Кари хәзрәтләре кеби(кебек) хәнәфигалимнәребез расүлүллаһтан шөбһәсез(шиксез) сабит(шиксез) дип әсәрләренәязганнар. Ләкин хәзергә кадәр ошбу ишарә(изәү{махание}) илә гомеренә бермәртәбә дә гәмәл итмәгән байтак имам үә муллаларны күрергә мөмкин. Гавамгә(гадихалык) сүз дә юк.

Казан мөхтәсибе Ш.Шәраф.
( "Дин үә әдәб",1916 ел, 3нче сан.)